Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2016

«Κι ο μπαϊρακτάρης ο σκληρός δε σήκωνε ζορλίκι»


Δ. Μπαϊρακτάρης προς κουτσαβάκηδες: 


«Τώρα θα δείτε ρεζίληδες. Φέρ μου το γουρνοψάλιδο». ... 

Ξύριζε τα μουστάκια τους, ψαλίδιζε τις αφέλειες των μαλλιών, αλλά και το αφόρετο μανίκι από το σακάκι τους. 



Ήταν ο φόβος και ο τρόμος των κουτσαβάκηδων.
 Ο πρώτος αστυνομικός διευθυντής της Αθήνας, ο Δημήτριος Μπαϊρακτάρης.




 Το 1893, όταν συστάθηκε η στρατιωτική αστυνομία, διορίσθηκε με τον βαθμό του ταγματάρχη, αφήνοντας αναμνήσεις από πλούσια σε αριθμό περιστατικά, κατά τον διωγμό των τότε κουτσαβάκηδων, που μάστιζαν το κέντρο της Αθήνας. 

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το βιβλίο του δημοσιογράφου Τάσου Κοντογιαννίδη, «Μπαϊρακτάρης, πολιτικοί και κουτσαβάκηδες» και περιγράφει με απολαυστικό τρόπο τη δράση του περίφημου αστυνομικού.... 

Τα μάτια όλων πέφτουν πάνω στον Μπαϊρακτάρη. Σε όσους έχουν ροπή προς το έγκλημα προκαλεί φόβο και τρόμο. Και σ’ εκείνους που επιθυμούν την ήρεμη ζωή, την ευταξία και την ασφάλεια, σεβασμό και εμπιστοσύνη. «Φέρε μου το γουρνοψάλιδο! …» 

Διατάζει τον αστυνομικό. Εκείνος, βιαστικά, βγάζει απ’ το δισάκι του ένα χοντρό ψαλίδι, από εκείνα που κουρεύουν τα γιδοπρόβατα. Οι τρεις μάγκες αρχίζουν να δυσανασχετούν. 

Σηκώνουν ψηλά το κεφάλι σα να κάνουν ικεσία στον ύψιστο και ψιθυρίζουν… Όχι κύριε διευθυντέα, να χαρείς τα πεθαμένα σου… Γιατί κύρ’ αστυνόμε, εγώ είμαι αθώος… -Σκάστε ζαγάρια!

 Τώρα θα σας δείξω ψωρόμαγκες της μισής οκάς! Και αφού παίρνει στα χέρια του το ψαλίδι, φωνάζει στον εύζωνα. «Φέρε μου αυτόν τον σέρτικο που συνέχεια φωνάζει».... 




Ο αστυφύλακας αρπάζει τον πιο ψηλό απ’ τα μαλλιά και το μπράτσο και τον οδηγεί βιαίως μπροστά στον διευθυντή. -«Να δω ρε ζαγάρ αν θα ξαναπάς κάτω από το παράθυρο της χήρας και θα μαχαιρώνεστε…». 

Και με τη βοήθεια άλλων δύο αστυνομικών που τον κρατούν χεροπόδαρα, με μια ψαλιδιά αφαιρεί το αριστερό μέρος του τσιγκελωτού μουστακιού και του το δίνει στο χέρι. -

Πάρτο! Πάρτο! Κι αν σε ξαναδώ, θα σε κουρέψω! Μπρος! Κυκλοφόρα τώρα έτσι, ρεζίλι! Θα σας μάθω εγώ!… Φέρτε μου τον άλλο! 

Οι άνδρες του οδηγούν με όχι τόσο κομψό τρόπο και τον δεύτερο και κατόπιν τον τρίτο. Και οι τρεις χωρίς το μισό μουστάκι! Ταπεινωμένοι και εξευτελισμένοι κρύβουν τα πρόσωπά τους για να μη τους δει ο κόσμος που γελά με το χάλι τους. 


Τα ειρωνικά γέλια με τα πικρόχολα σχόλια ακούγονται τώρα στ’ αυτιά των κουτσαβάκηδων ενοχλητικά. Μοιάζουν με ανήμερα θηρία! Αν μπορούσαν, θ’ άρπαζαν ένα μαχαίρι για να τιμωρήσουν αυτούς που τους χλευάζουν.... 


Τώρα όμως κρύβουν τα πρόσωπά τους για να μη φανεί στα αδηφάγα μάτια των περιέργων το κομμένο μουστάκι και ρεζιλευτούν ακόμα περισσότερο. -«Ε, εσύ! Εσύ με το ζωνάρι στο χέρι! Αυτό το μαχαίρι δεν είναι δικό σου;» -«Τι; 



Η σκανταλιάρα; Ηηήταν κύρ’ Αστυνόμε. Την είχα μαζί μου να καθαρίζω κάνα μήλο…». -«Και απ’ το σακάκι γιατί αφήνεις να κρέμεται το μανίκι σου;» «Όχι κύρ’ αστυνόμε, πονάει ο πιασμένος ώμος μου, γι αυτό…». -«Για να μη το φοράς, πάει να πει ρε ρεζίλι ότι δεν σου χρειάζεται». «Οοόχι κύρ’ διαφεντή! Καινούργιο πράμα είναι, μηηη!


…» Με μιας ο συνταγματάρχης αρπάζει το κρεμάμενο μανίκι και με το ψαλίδι το κόβει με μανία. -«Μπρος! Πάρτο και μην το ξαναδώ να κρέμεται γιατί θα στο ξανακόψω!…» 

Την ίδια τύχη είχαν όσα μανίκια κρέμονταν… 


Σήμερα, για όσους αγνοούν την ιστορία, το όνομά του παραπέμπει στα γνωστά κεμπάμπ στο Μοναστηράκι, έργο ενός από τους απογόνους του.... 






Όπως λέει και το άσµα, οι µάγκες δεν υπάρχουν πια. Σίγουρα το τρένο δεν τους πάτησε. Η τελευταία τους εµφάνιση ήταν κάπου το 40' µε το 50'.
 Ο εκφυλισµός τους βέβαια, προήλθε από πριν. Πολύ διαφορετικά ξεκίνησαν και αλλιώς κατέληξαν.

Η σηµασία της λέξης «µάγκας» διέφερε από εποχή σε εποχή. Η λέξη, πρωτοεµφανίστηκε στα ένδοξα χρόνια του 1821. Εικάζεται ότι η προέλευσής της είναι αλβανική. Ήταν εν µέρει οµάδες άτακτου στρατού.

Στα χρόνια της Οθωµανικής αυτοκρατορίας συγκρότησαν και οι Έλληνες τέτοιες οµάδες. Μάγκας, ονοµαζόταν όποιος συµµετείχε στην οµάδα και «µαγκατζής» ο αρχηγός της.
Η λέξη µάγκας µετέπειτα µετονοµάστηκε σε λόχος. Οι µάγκες που συµµετείχαν είχαν ιδιαίτερη συµπάθεια από τον κόσµο, συµπάθεια που παραµένει µέχρι τις µέρες µας.
Για χρόνια ο µάγκας συγχεόταν µε το "µόρτη". Η λέξη προέρχεται από τα λατινικά, όπου morte σηµαίνει θάνατος.
 Λέγεται ότι ήταν αυτοί που έθαβαν τα πτώµατα σε διάφορους λιµούς ή αρρώστιες, που υπήρχαν ανά διαστήµατα. Κυρίως αυτοί που έπαιρναν την πρωτοβουλία ήταν µικροαπατεώνες και µικροεγκληµατίες.

 Γι' αυτόν τον λόγο, η λέξη µόρτης παραπέµπει σε πονηρό άτοµο.
Μετά την απελευθέρωση του 21', η Ελλάδα, µαστίζεται από διάφορα προβλήµατα. Οι όροι µάγκας και µόρτης άρχισαν να εκφυλίζονται.



Από τα µέσα της δεκαετίας του 1850' µέχρι και τις αρχές του 1900 τη θέση τους θα πάρουν οι ξακουστοί κουτσαβάκηδες.

Οι κουτσαβάκηδες θα πάρουν το όνοµα τους από το ∆ηµήτριο Κουτσαβάκη. 

Πρόκειται για ένα πασίγνωστο καβγατζή και φασαριόζο που έµεινε διάσηµος για τους τραµπουκισµούς του. Ήταν γεννηµένος στον Πειραιά από πατέρα µάγκα. 

Εργαζόταν ως βαρκάρης και αργότερα κατετάγη στο ιππικό.
Ο Κουτσαβάκης θα γίνει πολύ διάσηµος. 
Θα βρει άξιους µιµητές. Όλοι αυτοί οι ιδιόρρυθµοι τύποι, που προκαλούσαν διάφορους καυγάδες, µικροκλοπές και τραµπουκισµούς, θα ονοµαστούν κουτσαβάκηδες.


<

















Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου